Sümâme b. Üsal'in Kimliği ve Geçmişi

Benî Hanîfe kabilesinden Sümâme b. Üsal, Yemâme halkının seyyidi ve ulu kişisi idi. 44

Kendisi, daha önce, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına uğrayarak canına kasdetmiş, amcası bu cinayete engel olmuştu.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam Sümâme'nin kanının dökülmesini mubah saymış, 45 onu ele geçirme imkânını elde etmesi için de, Allah'a dua etmişti. 46

Sümâme'nin Yakalanışı

Hicretin 6. yılı başlarında idi ki, 47 umre haccı yapmak maksadıyla Mekke'ye giderken, İslâm süvarileri Sümâme'yi Medine yakınlarında yakalayıp Peygamberimiz aleyhisselamın huzuruna getirdiler. 48

Yakalayanlar, onun kim olduğunu bilmiyorlardı.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Siz kimi yakalamış olduğunuzu biliyor musunuz?

Bu, Sümâme b. Üsalü'l-Hanefî'dir! Ona iyi muamele yapınız! Kendisini hoş tutunuz, incitmeyiniz! " buy urdu. 49

Sümâme'yi Mescidin direklerinden bir direğe bağladılar. 50

Peygamberimiz aleyhisselam ev halkının yanına döndü ve onlara:

" Yanınızda bulunan yiyeceklerden toplayıp Sümâme'ye gönderiniz! " buyurdu.

Sağılan devenin sütünden sabah akşam içirilmesi için de emir verdi.

Sümâme'yi bağlı bulunduğu yerden ayırmadılar

Peygamberimiz aleyhisselamın Sümâme'ye İslamiyeti Teklif Edişi ve Gönlünden Ne Geçirdiğini Soruşu

Peygamberimiz aleyhisselam, Sümâme'nin yanına vardıkça;

" Ey Sümâme! Müslüman ol! " buyuruyor51 ve:

Ey Sümâme! Gönlünde ne var? İçinden ne geçiriyorsun?" diye soruyor, Sümâme de:

" Ey Muhammed! Gönlümde hayr var!

Eğer sen beni öldürecek olursan, kanlı bir katili öldürmüş olursun!

Eğer sen bana iyilik eder, beni bağışlarsan, iyiliğe şükreden, iyilik bilen bir kimseye iyilik etmiş olursun!

Eğer kurtuluş için benden mal istersen, dilediğin kadar iste, al! " diyordu.

Peygamberimiz aleyhisselam onu kendi haline bırakıyor, ertesi gün olunca, Peygamberimiz aleyhisselam Sümâmeye:

" Ey Sümâme! Gönlünde ne var? Neler düşünüyorsun?" diye soruyor, Sümâme de:

" Gönlümde, dün sana söylemiş olduğum şey var!

Eğer beni öldürecek olursan, kanlı bir katili öldürmüş olursun!

Eğer bana iyilik eder, beni bağışlarsan, iyiliğe şükreden, iyilik bilen bir kimseye iyilik etmiş olursun!

Eğer kurtuluş için benden mal istersen, dilediğin kadar iste, al! " diyordu.

Peygamberimiz aleyhisselam, yine onu kendi haline bırakıyor, ertesi gün Sümâmeye:

" Ey Sümâme! Gönlünde ne var? Sen neler düşünüyorsun?" diye soruyor, Sümâme de:

" Gönlümde, dün sana söylemiş olduğum şey var!

Eğer beni öldürecek olursan, kanlı bir katili öldürmüş olursun!

Eğer bana iyilik edersen, iyiliğe şükreden, iyilik bilen bir kimseye iyilik etmiş olursun!

Eğer benden kurtuluş mal istersen, istediğin kadar iste, al! " diyordu.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sümâme'yi salıveriniz! " buyurdu. 52

Sümâme'nin Müslüman Oluşu

Sümâme bağlı bulunduğu direkten salıverilip serbest bırakılınca, Yüce Allah onun kalbine İslâm sevgisini düşürdü. 53

" Şehadet ederim ki; Allahtan başka ilah yoktur ve yine şehadet ederim ki; Muhammed Allah'ın Resûlüdür! " dedi. 54

Peygamberimiz aleyhisselam, ona, Ebu Talha'nın bahçesine gidip gusletmesini emretti. 55

Sümâme hemen gidip güzelce guslettikten sonra, geldi. Peygamberimiz aleyhisselama İslâmiyet üzerine bey'at edip Müslüman oldu. Allah ondan razı olsun!

Akşamleyin yemeğini getirdiler.

Sümâme o yemekten ancak az bir miktarını yedi. Sağılan devenin sütünden de az bir miktarını içti.

Müslümanlar buna hayret ettiler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Siz gündüzün evvelinde kâfir midesiyle yiyen ve gündüzün sonunda Müslüman midesiyle yiyen bir adamdan mı hayrete düştünüz?56 Kâfiryedi mide ile yer, Müslüman ise bir tek mide ile yer! " buyurdu. 57

-------------------------------------

44. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 452, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1387, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1. S. 213.

45. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 5, s. 550.

46. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 203.

47. Semhûdî, Vefâu'l-vela, c. 1, s. 310.

48. İbn Sa’d, Tabakâtü'l-kübra, c. 5, s. 550.

49. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 287.

50. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 452, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 117.

51. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 287.

52. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 452, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 117, 118, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1386.

53. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 246.

54. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 452, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 117, 118, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1386.

55. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 483.

56. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 288.

57. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 4, s. 288, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 145, Buhârî, Sahîh, c. 6, s. 200, 201, İbn Mâce, Sünen, c. 2, s. 1084, 1085, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 25, 26, Heysemî, Mecmau’z-zevâid, c. 5, s. 31.