Gönderiliş Tarihi ve Sebebi

Peygamberimiz aleyhisselamın İslâmiyete davet etmek üzere Hicretin 7. yılında202 Muharrem ayında203 hükümdarlara birer mektupla gönderdiği altı elçiden birisi de Hâtıb b. Ebi Beltea olup, Peygamberimiz aleyhisselam onu İskenderiye hükümdarı, Kıbtîlerin büyüğü Mukavkıs'a göndermişti. 204

Peygamberimiz aleyhisselam, onu göndermeden önce:

" Ey insanlar! Ecir ve sevabını Allah ödemek üzere, şu mektubu Mısır hükümdarına hanginiz götürür?" diye sorunca, Hâtıb b. Ebi Beltea sıçrayıp ayağa kalktı ve Peygamberimiz aleyhisselama doğru vardı ve:

" Yâ Rasûlallah! Ben götürürüm! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Hâtıb! Allah bu vazifeni senin hakkında mübarek kılsın! " buyurdu.

Hâtıb b. Ebi Beltea mektubu Peygamberimiz aleyhisselamdan aldı, vedalaşıp evine gitti. Hayvanının çulunu, kolanını sıkılaştirdı. Ailesiyle de vedalaştiktan sonra yola çıktı.

Hâtıb, önce Mısır'a gitti. Mukavkıs'ı orada bulamayınca, İskenderiye'ye gitti. 205 Mukavkıs'ın saray kapıcısının yanına vardı. Ne için geldiğini ona haber verdi. Kapıcı, Hâtıb'a çok hürmet etti. Onu hiç bekletmedi. 206

Mukavkıs, o sırada, deniz üzerinde bir mecliste bulunuyordu.

Hâtıb, bir sandala binip Mukavkıs'ın meclisi hizasına kadar vardı; Peygamberimiz aleyhisselamın mektubunu, baş ve şehadet parmağı arasına alarak ona gösterdi.

Mukavkıs, mektubu görünce, Hâtıb b. Ebi Beltea'yı önüne getirmelerini adamlarına emretti. 207

Mukavkıs, Peygamberimiz aleyhisselamın mektubunu Hâtıb'ın elinden aldı, 208 okuttu.

" Muhammed Resûlullah" mührü ile mühürlü mektupta şöyle buyuruluyordu:

" Bismillâhirrahmânirrahîm

Allah'ın kulu ve resûlü Muhammed'den Kıbtîlerin büyüğü Mukavkıs'a!

Hidayete uyan, doğru yolu tutanlara selam olsun

İmdi, ben seni İslâm davetiyle Müslümanlığa davet ediyorum.

Müslüman ol, selameti bul da, Allah sana ecir ve mükâfatını iki kat versin!

Eğer bu davetimi kabul etmez, kabul etmekten kaçınırsan, Kıbtîlerin günahı senin boynuna olsun!

'De ki: Ey Ehl-i Kitab! Geliniz! Bizim aramızla sizin aranızda eşit ve ortak bir Kelime'de birleşelim de, Allah'tan başkasına tapmayalım! Ona hiçbir şeyi eş, ortak tutmayalım! Allah'ı bırakıp da, birbirimizi rab diye tanımayalım!

Buna rağmen, onlar bu davetten yüz çevirirlerse, onlara: Siz şahit olunuz ki, bizler muhakkak Müslumanlarız, deyiniz. '" 209

Peygamberimiz aleyhisselamın mektubu okununca, Mukavkıs, Hâtıb b. Ebi Beltea'ya " Hayırlı olsun! " dedi. 210

-------------------------------------

202. İbn Sad, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 258, Belâzurî, Ensâbu'l-esrâf, c. 1, s. 448.

203. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 258.

204. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 254, İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 258, 260.

205. Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 293, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 295, 296.

206. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 37.

207. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 530, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 293, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 296.

208. Diyarbekrî, Târjhu'l-Hamîs, c. 2, s. 37.

209. Âl-i İmran: 64, İbn Seyyid, Uyünu'l-eser, c. 2, s. 265, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 72, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 292, 293, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 37, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 295, 296, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 347.

210. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 260.