25-28. Yâsir b. Amir, Yemen'den gelip Mekke'de yerleşmiş ve Ebu Huzeyfie'nin kölesi Sümeyye Hatunla da evlenerek ondan Ammar ve Abdullah adlarında iki oğulları dünyaya gelmişti. 676

Bu ev halkı topluca Müslüman olmuşlar, 677 dinlerinden döndürülmek için, Mahzum oğulları tarafından toplu olarak işkenceden işkenceye uğratılmışlardır. 678 Mahzum oğulları;

Ammar'! ,

Ammar'ın babası Yâsirl,

Yâsirln zevcesi ve Ammar'ın annesi Sümeyye Hatunu öğlenin en sıcak saatinde güneşin kızdırdığı Mekke kayalığına götürüp işkence yaparlardı. 679

Bathâ'da Yâsir'e ve Ammar ile Sümeyye Hatuna işkence yapıldığı sırada, Peygamberimiz aleyhisselâm onlara rastlamıştı. 680 Yâsir:

" Yâ Rasûlallah! 681 Zaman hep böyle, işkenceli mi olacak?" diye sordu. Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Sabrediniz! " buyurduktan sonra:

" Ey Allah! Yâsir ailesini (ev halkını) yarlığa! " diyerek dua etti. 682

Peygamberimiz aleyhisselâm, yine, bir gün, işkenceye uğratıldıkları sırada onlara rastlamıştı:

" Sabrediniz ey Yâsir ailesi (ev halkı)" 683

" Sevininiz ey Yâsir ailesi (ev halkı)! " 684

" Sevininiz ey Ammar ailesi (ev halkı)! " 685

" Hiç şüphesiz, sizin mükâfat yeriniz Cennettir! " buyurdu. 686

Yâsir; müşriklerin söyletmek istedikleri şeyi söylemedi. İslâm'ın şerefi için ölmeyi göze aldı! 687 Müşriklerin işkenceleri altında can verdi. 688

İslâm'da ilk erkek şehit o oldu. 689

Abdullah b. Yâsir de okla vurulup yere düşürüldü! 690

Yüce Allah onlardan razı olsun!

Yâsir b. Âmirin zevcesi ve Ammar ile Abdullah'ın anneleri olan Sümeyye Hatun ise, 691 Müslümanlığını açıklamaktan çekinmeyen ilk yedi Müslümandan birisi olup, 692 dininden döndürülmek için yapılan en ağır işkencelere çok zayıf ve yaşlı olmasına rağmen katlanır, müşriklerin yaptırmak istediklerini yapmaz, 693 İslâm'ın şerefi için ölmeyi göze alır, müşriklerin söyletmek istediklerini söylemezdi. 694

Kocası Yâsir işkenceler altında can verdikten sonra, Sümeyye Hatun, işkence için Ebu Cehil'e teslim edilmişti. 695

Ebu Cehil; akşamleyin, harbesini yanına alıp, Müslümanlara işkence yapılan yere uğrar, 696 onlara697 ve Sümeyye Hatuna söver sayardı. 698

Sümeyye Hatun da, Ebu Cehil'e ağır karşılık verirdi. 699

Nihayet, Sümeyye Hatunun bir bacağını bir deveye, öteki bacağını da başka bir deveye bağladılar. 700

Ebu Cehil, harbesini Sümeyye Hatunun önüne sapladı ve onu şehit etti. 701

İslâm'da ilk kadın şehit de Sümeyye Hatun oldu. 702

Yüce Allah ondan razı olsun!

Ammar b. Yâsir de, Müslümanlığını açıklamaktan çekinmeyen yedi mücahidden birisi olup, 703 dinlerinden döndürülmek için en ağır işkencelere uğratılan Müslümanlardandı. 704

Kendisi öğlenin en sıcak saatinde Mahzum oğulları tarafından Remda'ya, Mekke kayalığına götürülür, 705 demir gömlek giydirilip yakıcı güneş altında tutulur, vücudunun yağı eritilir, 706 yapılan işkencenin ağırlığından, ne söylediğini bilmez hale gelirdi! 707

Ammar b. Yâsir'e-sırtı ateşle yakılarak da-işkence yapıldığı olurdu.

Sırtındaki yanıkların izleri, yıllar geçtiği halde bile kaybolmamış:

" Nedir bunlar?" diye sorulduğu zaman:

" Bunlar Kureyşîlerin Mekke'de, Remda'da bana ateşle yaptıkları işkencelerin izleri! " demiştir. 708

Ammar b. Yâsir, bir gün, Peygamberimiz aleyhisselâma gelip:

" Yâ Rasûlallah! Bize yapılan işkenceler son derecelerine vardırıldı! " dedi. Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Sabrediniz ey Yakzan'ın babası! " buyurduktan sonra:

" Ey Allah! Ammar ailesinden hiç kimseye Cehennem azabını tattırma! " diyerek dua etti. 709

Müşrikler; Ammar b. Yâsir'e gâh güneşin en yakıcı sıcaklığı altında göğsüne ağır kaya parçası koyarak, gâh boğarcasına başını suya batırarak da işkence yaparlardı. 710

Mugîre oğulları onu Meymun kuyusuna batırırlardı. 711

Müşriklerin suya batırarak işkence yapmış olduklan bir sırada Peygamberimiz aleyhisselâm Ammar b. Yâsir'e rastlamıştı.

Ammar ağlıyordu!

Peygamberimiz aleyhisselâm elini onun gözlerinin üzerine sürdü ve:

" Bir daha kâfirler seni yakalayıp suya batırırlar ve sana 'Şöyle şöyle söyle! ' derler ve bu işkenceyi tekrarlarlarsa, onların söyletmek istediklerini söyleyiver, işkenceden kurtul! " buyurdu. 712

Kureyş müşriklerinden713 Mugîre oğulları714 Ammar b. Yâsir'i bir gün yakaladılar, 715 Meymun kuyusunun içine hatırdılar716

" Sen Muhammed'e sövünceye ve 'Lât ve Uzzâ717 Muhammed'in dininden718 daha iyidir' deyinceye kadar seni bırakmayacağız! " dediler. 719

Peygamberimiz aleyhisselâma dil uzattırmadıkça ve putlarının daha hayırlı olduğunu söyletmedikçe de, onu bırakmadılar. 720

Peygamberimiz aleyhisselâma:

" Yâ Rasûlallah! Ammar kâfir olmuş! " diye haber verildi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Hayır! 721 Ammar, tepesine kadar, 722 tepesinden tımağına kadar723 imanla doludur! 724 İman onun etine ve kanına karışmış, işlemiştir! " buyurdu. 725

O sırada, Ammar b. Yâsir, Peygamberimiz aleyhisselâmın yanına geldi. 726 Ağlıyordu.

Peygamberimiz aleyhisselâm, onun gözlerini eliyle silerken:

" Sana ne oldu?727 Arkanda ne haber var?" diye sordu.

Ammar b. Yâsir:

" Şer var728 yâ Rasûlallah! 729 Beni sana sövdürmedikçe, 730 beni senden vazgeçirtmedikçe, 731 Lât ve Uzzâ732 putlarının da733 senin dininden734 daha iyi olduğu bana söylettirilmedikçe bırakılmadım! " dedi. 735

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Sana bunlar söylettirildiğizaman, kalbini nasıl bulmuştun? Söylemiş olduğun sözlerden, kalbin ferahlı mı idi; değil mi idi?" 736 diye sordu.

Ammar b. Yâsir:

" Hayır! Ferahlı değildi! 737

Kalbimi Allah'a ve Resûlüne imanın ferahlığı ve rahatlığı içinde738 ve dinime bağlılığımı da demirden daha sağlam bulmuşumdur! " dedi.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Öyle ise, sana bir vebal yok! 739

Ey Ammar! 740 Eğer onlar bir daha bu söylediğini tekrarlatmak için seni zorlarlarsa, tekrarlayıver! " buy urdu. 741

" Kalbi iman üzere (sabit ve müsterih) olduğu halde ikraha (cebre) uğratılanlar müstesna olmak üzere, kim imandan sonra Allah'ı tanımaz, fakat küfre göğsünü açarsa, işte Allah'ın gazabı o gibilerin başındadır. Onların hakkı en büyük azabdır! " 742 mealli âyetteki istisnanın Ammar b. Yâsir hakkında nazil olduğu rivayet edilir. 743

-----------------------------------------------

676. İbn Sa'd, Tabakât, c. 4, s. 136, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 157, İbn Kuteybe, Kitâbu'l-maârif, s. 111, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1863, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 292.

677. İbn Sa'd, c. 3, s. 246, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 467.

678. İbn Sa'd, c. 3, s. 248, 249, Belâzurî, c. 1, s. 160, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1589, İbn Esîr, Usd, c, 4, s. 131, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 293.

679. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1, s. 32, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 58.

680. İbn İshak, İbn Hişam, c. 1, s. 342, İbn Sa'd, c. 3, s. 249, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 62, Belâzurî, c. 1, s. 161, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1589, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 294, Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 9, s. 293.

681. Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 9, s. 293.

682. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 249, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 62, Belâzurî, c. 1, s. 161, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1589, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 294, Heysemî, c. 9, s. 293, Alâuddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 13, s. 528.

683. İbn İshak, İbn Hişam, c. 1, s. 342, Belâzurî, c. 1 , s. 160, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 383, Ebu Nuaym, Hilyetü'l-evliya, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 393, Heysemî, c. 9, s. 293, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 648.

684. İbn İshak, İbn Hişam, c. 1, s. 342, Beyhakî, Delâil, c. 2, s. 282, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 388-389, Zehebî, Târîhu'l-İslâm , s. 218, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 59, Heysemî, c. 9, s. 293.

685. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 249, Beyhakî, c. 2, s. 282, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1589, Heysemî, c. 9, s. 293.

686. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1, s. 342, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 249, Hâkim , Müstedrek, c. 3, s. 383, Ebu Nuaym, Hilyetü'l-evliyâ, c. 1, s. 140, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 282, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1589, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 468, Zehebî, Târîhu'l-İslâm, s. 218, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 59, Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 9, s. 293, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 648, Alâuddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 11, s. 728.

687. Zemahşerî, Keşşaf, c. 2, s. 430, Nesefî, Medârik, c. 2, s. 301.

688. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 160, Zemahşerî, Keşşaf, c. 2, s. 430, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 180, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 648, Halebî, İnsânu’l-uyün, c. 1, s. 483.

689. Zemahşerî, Keşşaf, c. 2, s. 430, Fahru'r-Râzî, Tefsîr, c. 20, s. 121, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 180, Beyzâvî, Tefsîr, c. 1, s. 571, Ebussuud, Tefsîr, c. 5, s. 143.

690. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 160, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 148.

691. İbn Sa'd, Tabakât, c. 4, s. 136, Belâzurî, c. 1, s. 157, İbn Kuteybe, Maârif, s. 111, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1863, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 292.

692. İbn Sa'd, c. 3, s. 233, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 404, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 53, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 349, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Beyhakî, c. 2, s. 281, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1864, İbn Esîr, Usd, c. 7, s. 152, Zehebî, Târîh, s. 218, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 58.

693. İbn Sa'd, Tabakât, c. 8, s. 264, Zürkânî, Mevâhibu’l-ledünn iye Şerhi, c. 1, s. 266.

694. Zemahşerî, Keşşaf, c. 2, s. 430, Nesefî, Medârik, c. 2, s. 301.

695. Halebî, İnsânu’l-uyün, c. 1, s. 483, Zürkânî, Mevâhibu’l-ledünniye Şerhi, c. 1, s. 266.

696. Ebu Nuaym, Hilyetü'l-evliyâ, c. 1, s. 140, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1865, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 181.

697. Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Fahru'r-Râzî, Tefsîr, c. 20, s. 121, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 181.

698. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1865, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 181.

699. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 160, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67.

700. Zemahşerî, Keşşaf, c. 2, s. 430, Fahru'r-Râzî, Tefsîr, c. 20, s. 121, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 180, Hâzin, Tefsîr, c. 3, s. 136, Beyzâvî, Tefsîr, c. 1, s. 571.

701. İbn Sa’d, Tabakâtü' l-kübrâ, c. 8, s. 264-265, Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâf, c. 1, s. 160, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 82, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 54, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1965, Zemahşerî, Keşşaf, c. 2, s. 430, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Zehebî, Târîhu'l-İslâm, s. 218, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 59, Halebî, İnsânu'l-uyün, c. 1, s. 483.

702. İbn Sa'd, Tabakât, c. 8, s. 264-265, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 160, İbn Kuteybe, Maârif, s. 112, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 282, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1865, Zemahşerî, c. 2, s. 430, Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 3, s. 220, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Fahru’r-Râzî, Tefsîr, c. 20, s. 121, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 180, Zehebî, s. 218, Ebu’l-Fidâ, c. 3, s. 59, Halebî, c. 1, s. 483.

703. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 233, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 404, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 53, Hâkim , Müstedrek, c. 3, s. 349, Ebu Nuaym, c. 1, s. 140, Beyhakî, Delâil, c. 2, s. 282, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1864, İbn Esîr, Usd, c. 4, s. 130, Zehebî, Târîh, s. 217, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 58.

704. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 248.

705. İbn İshak, İbn Hişam, c. 1, s. 342, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 58.

706. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 233, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 404, İbn Mâce. c. 1, s. 53, Belâzurî, c. 1, s. 158, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Zehebî, Târîh, s. 53, Belâzurî, c. 1, s. 158, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Zehebî, Târîh, s. 217.

707. İbn Sa'd, c. 3, s. 248, Belâzurî, c. 1, s. 158, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 293, Suyûtî, Dürru'l-m ensür, c. 4, s. 132.

708. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 248, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 158.

709. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1864, Süheylî, Ravdu’l-ünüf, c. 3, s. 220, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 1, s. 483-484.

710. İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67.

711. Taberî, Tefsîr, c. 14, s. 181, Hâzin, Tefsîr, c. 3, s. 136, Suyûtî, Dürru'l-mensûr, c. 4, s. 132.

712. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 249, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1 , s. 159, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1 , s. 294.

713. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 159, Taberî, Tefsîr, c. 14, s. 182.

714. Taberî, Tefsîr, c. 14, s. 181, Hâzin, Tefsîr, c. 3, s. 136, Suyûtî, Dürru'l-mensûr, c. 4, s. 132.

715. İbn Sa'd, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 159, Taberî, c. 14, s. 181-182, Ebu Nuaym, Hilyetü'l-evliyâ, c. 1, s. 140, Zehebî, c. 1, s. 294, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 2, s. 587, Suyûtî, Dürr, c. 4, s. 132.

716. Taberî, c. 14, s. 181, Hâzin, c. 3, s. 136.

717. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 159, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67.

718. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 159.

719. Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 159, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67.

720. İbn Sa'd, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 159, Ebu Nuaym, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 130-131.

721. Zemahşerî, Keşşaf, c. 2, s. 430, Fahru'r-Râzî, Tefsîr, c. 20, s. 121, Nesefî, Medârik, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 3, s. 136, Beyzâvî, Tefsîr, c. 1, s. 571, Ebussuud, Tefsîr, c. 5, s. 143.

722. Tirmizî, Sünen, c. 1, s. 52, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 392, Ebu Nuaym, c. 1, s. 139, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 296, Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 9, s. 295.

723. Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 139-140, Zemahşerî, c. 2, s. 430, Fahru'r-Râzî, c. 20, s. 121, Nesefî, Medârik, c. 2, s. 301 , Hâzin, c. 2, s. 136, Beyzâvî, c. 1, s. 571, Ebussuud, c. 5, s. 143, Alâuddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 11, s. 724.

724. Tirmizî, c. 1, s. 52, Zemahşerî, c. 2, s. 430, Fahru'r-Râzî, c. 20, s. 121, Hâzin, c. 3, s. 136, Beyzâvî, c. 1 , s. 571, Ebussuud, c. 5, s. 143, Heysemî, c. 9, s. 295.

725. Zemahşerî, c. 2, s. 430, Fahru'r-Râzî, c. 20, s. 121, Nesefî, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 3, s. 136, Beyzâvî, c. 1, s. 571 , Ebussuud, c. 5, s. 143.

726. İbn Sa'd, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 159, Taberî, c. 14, s. 182, Ebu Nuaym, c. 1 , s. 140, Zemahşerî, c. 2, s. 430, Fahru'r-Râzî, c. 20, s. 121, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Nesefî, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 3, s. 136, Beyzâvî, c. 1, s. 571. Ebussuud, c. 5, s. 143.

727. Zemahşerî, c. 2, s. 430, Fahru'r-Râzî, c. 20, s. 121, Nesefî, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 3, s. 136, Beyzâvî, c. 1, s. 571 , Ebussuud, c. 5, s. 143.

728. İbn Sa'd, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 159, Ebu Nuaym, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 294.

729. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 249, Ebu Nuaym, Hilyetü'l-evliyâ, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 294.

730. Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 2, s. 588.

731. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 159, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Zehebî, Siyer, c. 1 , s. 294.

732. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 159.

733. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 159, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 294, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 2, s. 588.

734. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 159.

735. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 159, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 294, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 2, s. 588.

736. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, Ensâb, c, 1, s. 159, Taberî, Tefsîr, c. 14, s. 182, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Zehebî, Siyer, c. 1 , s. 294, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 2, s. 588.

737. Suyûtî, Dürru'l-m ensûr, c. 4, s. 132.

738. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 159, Taberî, Tefsîr, c. 14, s. 182, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Zehebî, Siyer, c. 1 , s. 294, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 2, s. 588.

739. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 160.

740. İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67.

741. İbn Sa’d, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 160, Taberî, c. 14, s. 182, Ebu Nuaym, c. 1, s. 140, Zemahşerî, c. 2, s. 430, Fahru'r-Râzî, c. 2, s. 121 , İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 180, Nesefî, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 3, s. 136, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 294, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 2, s. 588, Beyzâvî, Tefsîr, c. 1, s. 571, Ebussuud, c. 5, s. 143.

742. Nahl: 106.

743. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 159-160, Taberî, c. 14, s. 182, Vâhidî, Esbâbü'n-nüzûl, s. 190, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Kurtubî, c. 10, s. 180, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 295, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 2, s. 588.