Seferin ismi, Mevkii, Tarihi ve Sebebi

Muhammed b. Mesleme on arkadaşıyla birlikte Salebe ve Uval oğullarının oturdukları Zülkassa'ya gittiği için, bu sefere Zülkassa seferi denilmiştir. 220

Zülkassa, Rebezeyolu üzerinde olup, Medine'ye 24 mil uzaklıktadır. 221

Zülkassa seferi, Hicretin 6. yılında Rebiülâhir ayında yapılmıştır. 222

Rebiülevvel'de olduğunu söyleyenler de vardır. 223

Salebe ve Enmar oğullarının yurtlarında kuraklık hüküm sürüyor, Meraz'dan Tâlemeyn'e kadar uzanan bölgeye ise yağmur düşmüş bulunuyordu. 224

Benî Muharib b. Hasafa, Benî Sa'd b. Sa'd ve Benî Enmar b. Bagîz kabileleri, Meraz'dan Tâlemeyn'e kadar uzanan bölgeye gelmişler, orada toplanmışlardı. 225

Bunlar, Medinelilerin yaylım hayvanlarını yağmalamak hususunda söz birliği etmişlerdi.

O sırada, Medinelilerin yaylım hayvanları, Heyka vadisi yaylımında yayılmakta idi. 226

Heyka'nın Medine'ye uzaklığı 7 mildir. 227

Peygamberimiz aleyhisselam, Ensardan Muhammed b. Mesleme'yi, yanına on kişi katarak, Zülkassa'da oturan Benî Sa'lebeler ile aynı kabileden Benî Uvallere saldı.

Bu keşif birliği, geceleyin onların üzerlerine vardılar. 228

Salebe ve Uval oğulları, İslâm keşif birliğinin yurtlarına geldiklerinin farkına vararak gizlendiler.

Muhammed b. Mesleme ile arkadaşlarını, uykuya daldıkları sırada, yüz kişi ile kuşattılar ve oka tuttular.

Muhammed b. Mesleme sıçrayıp kalktı, yayı üzerinde idi.

Arkadaşlarına:

" Silah başına! " diyerek bağırdı.

Onlar da sıçrayıp kalktılar. 229

Geceleyin, bir müddet birbirlerine ok yağdırdılar.

Bundan sonra, Sa'lebe ve Uval oğulları, İslâm keşif birliğinin üzerine mızraklarla saldırdılar. 230

Üç kişiyi şehit ettiler.

Müslümanlarda, onlardan bir adam öldürdüler.

Salebe ve Uval oğulları, tekrar mızraklarla saldırarak, geri kalanlan da şehit ettiler. 231

Muhammed b. Mesleme de ağır şekilde yaralanarak yere baygın düştü. 232

Şehit olanlar arasında Müzeynelerden iki, Gatafanlardan da bir kişi vardı. 233

Salebe ve Uval oğulları, Muhammed b. Mesleme'nin topuğuna vurup, kımıldamadığını görünce, ölmüş sanarak elbisesini soydular, çekilip gittiler.

Müslümanlardan bir zât oradan geçerken, şehitlere rastladı. 234

" İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn=Bizler Allah içiniz ve O'na dönücüleriz" dedi.

O sırada ayılan Muhammed b. Mesleme, bunu işitince, onun Müslüman olduğunu anladı ve kendisinin sağ olduğunu ona anlatmak için kımıldadı. 235

O da, gelip Muhammed b. Meslemeye yemek ve su ikram etti. 236 Sonra da, bindirip onu Medine'ye getirdi. 237

-------------------------------------

220. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 511, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 85.

221. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 85, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 4, s. 366.

222. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 4, c. 2, s. 551, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 85.

223. Taberî, Târih, c. 3, s. 83, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 207, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 134, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 158.

224. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 552, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 86.

225. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 552, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 86, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1 , s. 377, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 105.

226. Vâkıdî, c. 2, s. 552, İbn Sa'd, c. 2, s. 86, İbn Seyyid, c. 2, s. 105.

227. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 86.

228. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 551, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 85.

229. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 551, Halebî, İnsânu'l-uyün, c. 3, s. 174, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 2, s. 154.

230. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 551, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 85, Halebî, c. 3, s. 174, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 2, s. 154.

231. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 551.

232. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 551, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 85.

233. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 551.

234. Vâkıdî, c. 2, s. 551, İbn Sa'd, c. 2, s. 85, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 104, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 174, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 2, s. 154.

235. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 551, Halebî, İnsânu'l-uyün, c. 3, s. 174.

236. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 551.

237. Vâkıdî. c. 2. s. 551. İbn Sa'd. c. 2. s. 85. Halebî. c. 3. s. 174. 175. Zürkânî. c. 2. s. 154.