Seferin İsmi, Mevkii, Tarihi ve Sebepleri

Seferin ismi Gamr veya Gamre'dir. Gamrveya Gamre, Necd yolu üzerindedir. 207 Buna, Gamr-i Merzuk denilir.

Feyd'den Medine'ye giden ilk yol üzerinde, iki gecelik uzaklıkta, Esed oğullarına ait bir sudur. 208

Gamr (Gamre) seferi, Hicretin 6. yılında Rebiülâhir ayında vuku bulmuştur. 209

Bunun, Rebiülevvel ayında vuku bulduğu rivayeti de vardır. 210

Esed oğulları, Uyeyne b. Hısn'ın mensup olduğu Gatafanlarla müttefik idiler.

Gatafanlar, Hicretin 5. yılında Hendek savaşından önceki günlerde Peygamberimiz aleyhisselamla çarpışmaya hazırlanmaları için Esed oğullarına yazı yazmışlardı. 211

Kureyş müşriklerinin ordusu Merru'z-zahran'a gelip konduğu sırada, Esed oğulları da Tulayha b. Huveylid el-Esedî'nin kumandası altında gelip Kureyş ordusuna katılmışlardı. 212

Esed oğulları, böylece, Müslümanlar ve Müslümanlık için bir ölüm kalım savaşı olan Hendek (Ahzab) savaşında müşrikler ve Benî Kurayza Yahudileriyle işbirliği yapmış bulunuyorlardı.

Peygamberimiz aleyhisselam, 40 kişilik askerî bir birliği Ükkâşe b. Mıhsan'ın kumandası altında Gamr'e yolladı. 213

Esed oğulları, İslâm mücahidlerinin kendilerine doğru gelmekte olduklarını haber alınca, sularının başından kaçıp dağıldılar, yurtlarının yüksek kısımlarına, yaylalarına çekildiler.

İslâm mücahidleri, Esed oğullarının sularının başına geldikleri zaman, yurtlarını bomboş buldular.

Ükkâşe b. Mıhsan, Esed oğullarını araştırmak, soruşturmak veya onlar hakkında bir ize rastlamak maksadıyla, etrafa gözcüler saldı.

Etrafa salınanlardan Şüca' b. Vehb, izi sıra geri dönüp yakınlarında deve izleri gördüğünü haber verdi.

Hemen kalkıp oraya doğru gittiler. 214

Mücahidler, Esed oğullarının geceleri ses dinlemekle görevlendirdikleri casusunu, uyurken yakaladılar.

Kendisine:

" Halk nerededir?" diye sordular.

Casus:

" Onlar şimdi yurtlarının yüksek yerlerine, yaylalarına erişmiş bulunuyorlar" dedi.

Ona:

" Esed oğullarının develeri nerededir?" diye sordular.

Casus:

" Yanlarındadır" dedi.

Mücahidlerden birisi elindeki kırbaçla dövmeye kalkınca, casus:

" Kanımı bağışla! Bana eman ver de, sana onların amca oğullarına ait develeri göstereyim?" dedi.

Mücahidler:

" Olur! " dediler. 215

Casus tarafından gösterileceği bildirilen develer, Esed oğullarına aitti. 216

Mücahidler, Esed oğullarının casusu ile bir hayli gittiler.

Adam araştırmayı uzatınca, casus tarafından tuzağa düşürüleceklerinden korkmaya başladılar.

Casusun yanına yaklaşarak:

" Vallahi, ya bize doğruyu söyleyeceksin, ya da boynunu vuracağız! " dediler.

Casus:

" Onları şu tepenin üzerinde göreceksiniz! " dedi.

Tepeye varınca, develerin orada yayılmakta olduklarını gördüler.

Mücahidler birden baskın yaptılar. Bedevî müşrikler bozulup etrafa kaçışmaya başladılar.

Ükkâşe b. Mıhsan, kaçanlan takip ettirmedi. 217

Esed oğullarının eman verilen casusu serbest bırakıldı. 218

Esed oğulları yurdunda ele geçirilen 200 deve, sürülüp Medine'ye getirildi. 219

-------------------------------------

207. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 4, s. 212, Semhûdî, Vefâu'l-vefâ, c. 4, s. 1278.

208. İbn Sa'd, Tabakâtü 'l-kübrâ, c. 2, s. 84.

209. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 4, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 377, Taberî, Târih, c. 3, s. 82, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 207, Zehebî, Megâzî, s. 293, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 4, s. 178.

210. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 84, 85, İbn Seyyid, Uyünu'l-eser, c. 2, s. 104, Zehebî, Megâzî, s. 293, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 178, Ebut-Tayvib, Ikdu's-simm, c. 1, s. 252, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1 , s. 156.

211. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 1, s. 480.

212. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 443, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 66.

213. Vâkıdî, c. 2, s. 551, İbn Sa'd, c. 2, s. 85, Taberî, c. 3, s. 82, İbn Esîr, c. 2, s. 206, 207, İbn Seyyid, c. 2, s. 103-104, Zehebî, s. 293, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 178, Ebut-Tayyib, c. 1, s. 252, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 134, Kastalânî, c. 1, s. 156.

214. Vâkıdî, c. 2, s. 550, İbn Sa'd, c. 2, s. 85, Halebî, c. 3, s. 174.

215. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 550.

216. Taberî, Târîh, c. 3, s. 82, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 134, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 9, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 174.

217. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 550.

218. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 174.

219. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 550, 551, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 85, Taberî, Târîh, c. 3, s. 82, İbn Seyyid, Uyünu'l-eser, c. 2, s. 104 Zehebî, Megâzî, s. 293, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 4, s. 178, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 134, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 156.